Działanie prądu na ciało człowieka powoduje zmiany fizyczne, chemiczne i biologiczne.
Skutki porażenia prądem wzmagają:
- wiek (zarówno dzieci jak i ludzie starsi są bardziej narażeni)
- płeć żeńska
- ogólny stan zdrowia
- pobudzenie emocjonalne
- spożycie alkoholu
- zwiększona wilgotność otoczenia, mokre podłoże, spocone ręce
- W przypadku porażenia prądem o niskim napięciu dochodzi do skurczu mięśni, w wyniku którego osoba porażona jest niezdolna do samodzielnego uwolnienia się od źródła prądu. Skurcz ten ustępuje dopiero w chwili wyłączenia prądu i może być przyczyną upadku, a w jego następstwie mechanicznych uszkodzeń ciała. Uszkodzenia takie nazywane są pośrednimi skutkami porażenia prądem i należą do nich np. zranienia, złamania.
- Do skutków bezpośrednich należą m.in. oparzenia w miejscu wejścia prądu do organizmu i jego ujścia na zewnątrz, utrata przytomności, bezdech oraz zaburzenia rytmu serca, które mogą prowadzić nawet do zatrzymania akcji serca.
- Ratując poszkodowanego należy przede wszystkim zadbać o własne bezpieczeństwo.
- W przypadku porażenia prądem najpierw należy przerwać obwód elektryczny – jeśli jest to możliwe należy wyłączyć wadliwe urządzenie przez wyciągnięcie wtyczki z gniazda lub wyjęcie (wykręcenie) bezpiecznika. Jeśli z jakiegoś powodu jest to niemożliwe, należy odciągnąć poszkodowanego od obwodu elektrycznego. W tym celu należy stanąć np. na suchej desce lub innym materiale izolującym i przedmiotem nie przewodzącym elektryczności (np. suchym, drewnianym kijem od szczotki) odsunąć od poszkodowanego przedmiot (przewód), który znajduje się pod napięciem, jeżeli nie ma innego sposobu, można odciągnąć poszkodowanego za odzież od źródła prądu, ale tylko wówczas, gdy samemu jest się izolowanym. Odłączając dopływ energii elektrycznej należy zabezpieczyć ratowanego przed ewentualnym upadkiem.
- Podczas gdy poszkodowany pozostaje pod działaniem prądu nie wolno dotykać gogołymi rękami lub przedmiotem przewodzącym elektryczność.
- Po usunięciu poszkodowanego z okolicy zagrożenia należy natychmiast sprawdzić oddech i tętno. W razie braku oddechu należy niezwłocznie rozpocząć sztuczne oddychanie, a w przypadku braku tętna resuscytację krążeniowo –oddechową.
- Jeśli poszkodowany oddycha i ma zachowane krążenie, a możemy wykluczyć uszkodzenie kręgosłupa,układamy go w pozycji bocznej i okrywamy, okresowo sprawdzając oddech i tętno, aż do przyjazdu pogotowia.
- Niekiedy przy porażeniu prądem elektrycznym, pomimo przerwania obwodu elektrycznego, w wyniku skurczu mięsni międzyżebrowych uciśnięcie klatki piersiowej nie jest możliwe. W takim przypadku należy rozpocząć tylko sztuczne oddychanie i co chwilę sprawdzać napięcie mięśni międzyżebrowych. Po ustąpieniu napięcia mięśni wykonuje się pełną reanimację krążeniowo-oddechową.
- W przypadku stwierdzenia objawów rozwijającego się wstrząsu (blada, zimna skóra, zlana potem, poszkodowanym wstrząsają dreszcze, jest lękliwy, ma przyspieszone tętno) układamy poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej –na plecach z uniesionymi nogami.
- Rany oparzeniowe i inne urazy, które powstały w skutek porażenia, należy zaopatrzyćzgodnie z zasadami udzielania pierwszej pomocy.
- Porażenie energią elektryczną w każdym przypadku wymaga konsultacji lekarskiej, nawet jeśli wygląd poszkodowanego nie budzi zastrzeżeń.
Wypadki z prądem o wysokim napięciu.
Prąd o wysokim napięciu płynie w liniach przesyłowych pomiędzy elektrowniami a stacjami transformatorowymi. Stacje te są oznaczone tablicami ostrzegawczymi. Przy wysokim napięciu zagrożeniem może być samo zbliżanie się do elementów, które są pod napięciem, gdyż może powstać łuk elektryczny –w tym przypadku przez ciało człowieka przepływa prąd.
Skutki porażenia prądem o wysokim napięciu:
- Podczas dotknięcia urządzenia będącego pod napięciem lub nawet zbyt bliskie podejście do takiego urządzenia może spowodować wytworzenie wysokiej temperatury, w następstwie czego mogą powstać groźne oparzenia, a także mogą wystąpić inne zaburzenia, które występują przy porażeniach prądem niskiego napięcia.
- Przy porażeniu prądem wysokiego napięcia może nastąpić przeskok napięcia, łuk elektryczny może nawet przekroczyć odległość kilku metrów i w związku z tym nie jest możliwe udzielenie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Osoba ratująca musi w pierwszej kolejności zadbać o swoje bezpieczeństwo, jeśli nie zna wysokości napięcia nie powinna podchodzić do elementów linii przesyłowej na odległość mniejszą niż 5 m. Pomoc należy ograniczyć do powiadomienia pogotowia ratunkowego. Przy zgłaszaniu wypadku należy poinformować, że wypadek dotyczy porażenia prądem wysokiego napięcia.
- Po usunięciu poszkodowanego ze strefy niebezpiecznej, fachowe służby udzielają pomocy stosując się do tych samych zasad, co przy porażeniu prądem o niskim napięciu.